کاهش نرخ و وسعت فرونشست تهران در مدت ۶ سال اخیر

به گزارش روش سئو، رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور با اشاره به نتایج بررسی نرخ فرونشست مناطق شهری شهر تهران، اظهار داشت: نتایج نشان دهنده کاهش چشم گیر نرخ بیشینه فرونشست از ۲۰٫۶ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به ۱۳٫۲ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ است.
به گزارش روش سئو به نقل از ایسنا، دکتر معصومه آمیغ پی، پدیده فرونشست زمین را یکی از مخاطرات جدی دانست که به سبب استخراج بی رویه منابع آب زیرزمینی در مناطق گسترده ای از کشور در ۲۵۴ منطقه درحال رخ دادن است.
وی با تأکید بر این که این پدیده در صورت عدم مدیریت صحیح، می تواند خسارات جبران ناپذیری را برای مناطق گرفتار آن بوجود آورد، اشاره کرد: فرونشست می تواند موجب تغییر ناهمسان در سازه های انتقال آب و نیرو، شکست و یا بیرون زدگی لوله جدار چاه ها، ایجاد اختلال در بهره برداری از منابع آب زیر زمینی، کاهش برگشت ناپذیر تمام یا قسمتی از منابع مخازن آب زیرزمینی و در نتیجه از میان رفتن یا کاهش تخلخل مفید نهشته ها، کاهش میزان نفوذپذیری سطحی و پیرو آن گسترش پهنه های بیابانی و سیلابی شود.
آمیغ پی افزود: ادامه این روند در نهایت به تخریب شریان های حیاتی، زیرساخت ها و سازه های مهم منتهی خواهد شد؛ بدین جهت شناسایی محدوده ها و الگوی فرونشست و برآورد نرخ آن نقش به سزایی در مدیریت و کنترل این پدیده خواهد داشت.
رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری، اضافه کرد: سازمان نقشه برداری کشور به عنوان متولی پایش تغییرات پوسته زمین، در امتداد تحقق اهداف برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح – مصوب ۲۴/ ۰۹/ ۱۴۰۰ شورای عالی مدیریت بحران کشور، با در اختیار داشتن تجهیزات مورد نیاز و افراد متخصص در اندازه گیری و تحلیل نتایج، مبادرت به تهیه نقشه های فرونشست و اعلام نرخ آن در سطح کشور، با بهره گیری از داده ها و اطلاعات مکانی موجود، شبکه های مبنایی مختلف و تصاویر ماهواره ای کرده است.
وی افزود: از طرف دیگر به سبب مخاطرات جدی پدیده فرونشست در مناطق مسکونی و شهری، پایش میزان فرونشست مناطق شهری یکی از مطالعاتی است که باید به آن توجه ویژه ای داشت و رشد و تغییرات غیر معمول میزان فرونشست در این مناطق باید بررسی شود.
آمیغ پی اظهار داشت: باتوجه به اهمیت استان و شهرستان تهران و از آنجایی تعدادی از مناطق شهری و سازه های مهم در منطقه فرونشست واقع شده است، پایش مداوم پهنه فرونشست تهران از سال ۱۳۸۰ در دستور کار سازمان نقشه برداری کشور قرار دارد و بر این اساس محاسبات ماهیانه و سالیانه برمبنای پردازش های راداری و محاسبات ژئودتیکی انجام شده است.
بنا به گفته ی ایشان، نخستین گزارش کمی از شناسایی فرونشست تهران در سال ۱۳۸۰ توسط سازمان نقشه برداری صورت گرفت که بررسی وضعیت تغییر ارتفاعی مسیرهای ترازیابی درجه یک، نشان دهنده فرونشست “دشت شهریار” بود.
وی اشاره کرد: نتایج نشان دهنده نشستی معادل ۲۰.۱ متر در طول ۹ سال در ایستگاه ترازیابی واقع در در امتداد “بزرگراه آزادگان” بود. همین طور برمبنای مقایسه ارتفاع بنچ مارک های ترازیابی در سال ۱۳۸۰ مناطق مختلفی از فرونشست در کشور شناسایی شد. تمام این مسیرها در زمینه آبخوان هایی که با کاهش سطح آب زیر زمینی مواجه بودند، قرار داشتند و بمنظور بررسی گستره فرونشست بعد از این به کارگیری تکنیک تداخل سنجی راداری در دستور کار قرار گرفت و نقشه های پهنه و نرخ فرونشست دشت های کشور همچون “دشت تهران” با بهره گیری از این تکنیک و با صحت سنجی نتایج آن با مشاهدات ترازیابی دقیق و مشاهدات GPS در سازمان نقشه برداری انجام شد.
رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه برداری کشور، تصریح کرد: برمبنای آخرین محاسبات و پردازش های انجام شده، نقشه پهنه فرونشست مناطق شهری شهر تهران برمبنای پردازش های راداری بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ را نشان میدهد. نتایج نشان دهنده کاهش چشم گیر نرخ بیشینه فرونشست از ۲۰.۶ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به ۱۳.۲ سانتی متر در سال در بازه زمانی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ است.
نقشه پهنه فرونشست مناطق شهری شهر تهران برمبنای پردازش های راداری بازه زمانی دی ۹۵ تا بهمن ۹۷

منبع: