به بهانه اختصاص یك روز ملی در تقویم به نام روز نجوم ؛ راهکارهایی برای خارج کردن روز ملی نجوم از روز سمبلیک

روش سئو: یکی از مسؤولان سابق پروژه رصدخانه ملی معتقد می باشد، توسعه علوم یک فعالیت همه جانبه است و برای آنکه نامگذاری روزهای تقویم تنها جنبه سمبلیک و نمادی نداشته باشد، باید توسعه علمی ایجاد شود و نیاز است هم به نهادهای حرفه ای علمی چون دانشگاه ها و انجمن ها و هم به نهادهای ترویج علم توجه ویژه ای صورت گیرد.
به گزارش روش سئو به نقل از ایسنا، حدود ۱۰۵۰ سال قبل و در سال ۳۵۲ خورشیدی در “کاث”، خوارزم فرزندی متولد شد که او را “ابوریحان محمد بن احمد بیرونی” نام نهادند که بعدها اخترشناسی بزرگ، ریاضیدان، تاریخ نگار، تقویم شناس، هندشناس و انسان شناس شهیری در عصر خود و طی سده های چهارم و پنجم خورشیدی شد.
“بیرونی” را بزرگترین دانشمند مسلمان و یکی از بزرگترین دانشمندان ایران در همه اعصار و همچنین او را پدر علم انسان شناسی و هندشناسی می دانند. باتوجه به خدمات علمی شایان بیرونی، روز ۱۳ شهریور سالروز تولد ابوریحان بیرونی به نام “روز ملی نجوم” نامگذاری شد.
به گفته دکتر سپهر اربابی، نامگذاری روزها به بهانه بزرگداشت حوزه های مختلف در کشورهای مختلف به انجام می رسد و نامگذاری روزی به نام “روز ملی نجوم” بهانه خوبی است تا با ایجاد زیر ساخت های علمی مناسب علم نجوم، مبادرت به توسعه این علم در کشور شود.
اربابی در پروژه رصدخانه ملی سِمت هایی چون مسؤول تشکیل و مدیریت و راه اندازی تیم فنی و ارتباط با مشاوران دانشگاه لوند و مسؤول مذاکرات علمی و فنی خرید آینه، سرپرستی و اجرای زیرساخت های فنی در قله، برون سپاری و مسؤولیت طرح در تکمیل طراحی مفهومی و جزئی رصدخانه ملی را بر عهده داشته است.
وی هم اکنون مدیر پروژه در تحقیق و توسعه نسل جدید دستگاه های پرتو درمانی در بخش فیزیک پزشکی دانشگاه وورتزبورگ آلمان است.
دکتر سپهر اربابی، مسؤول سابق طرح ملی رصدخانه ملی در گفت و گو با ایسنا، نامگذاری روزهای سال را ارزشگذاری برای حوزه های مختلف چون طبیعت، محیط زیست و بزرگداشت شخصیت های علمی دانست و اظهار داشت: این که در ایران روزی به نام “روز ملی نجوم” در تقویم ثبت شده، به سبب سالروز تولد ابوریحان بیرونی بوده است. بیرونی یکی از شخصیت های برجسته ایرانی در زمینه نجوم است و به سبب تحقیقات وسیعی که انجام داده و کتاب های زیادی که تالیف کرده، برای ما بسیار حائز اهمیت می باشد.
وی نامگذاری “روز ملی نجوم” را زمینه ساز توسعه علم نجوم در کشور دانست و اظهار داشت: توسعه علوم یک فعالیت همه جانبه است و برای آنکه نامگذاری روزهای تقویم تنها جنبه سمبلیک و نمادی نداشته باشد، باید توسعه علمی ایجاد شود.
اربابی اشاره کرد: هم اکنون چه در نهادهای حرفه ای علمی چون دانشگاه ها و انجمن ها و چه در نهادهای ترویج علم، وضعیت مناسبی نداریم؛ چونکه امکانات و اعتبارات اختصاص داده شده به توسعه علمی، مساعد برای پیشرفت علمی کشور نیست.
این محقق حوزه نجوم با تأکید بر این که این کمبودها تنها شامل علم نجوم نمی گردد بلکه سایر حوزه را نیز در بر می گیرد، اظهار داشت: اعضای هیات علمی و بخش های علمی نجوم که در دانشگاه ها مشغول به فعالیت هستند، زحمات زیادی برای توسعه این علم می کشند، ولی از طرف دیگر فعالیت این پژوهشگران در زمینه های توسعه علمی خصوصاً به سبب وضعیت معیشتی آنها به شدت محدود شده است.
وی امکان دسترسی به ابزارهای حرفه ای نجوم برای پژوهشگران این حوزه را از دیگر چالش های فعالان حوزه علم نجوم در کشور دانست و نیاز به توجه بیشتر در این عرصه را تصریح کرد.
اربابی، دسترسی پژوهشگران به رصدخانه را یکی از نیازهای توسعه علمی در زمینه نجوم حرفه ای دانست و افزود: طرح رصدخانه ملی یکی از طرح های پیشرو کشور است که از بیش از ۲۰ سال قبل در کشور شروع شده است، ولی این طرح تا حالا به سرانجام نرسیده است.
وی به وضعیت توسعه نجوم آماتوری در کشور اشاره نمود و اظهار داشت: در زمینه نجوم آماتوری و ترویجی نیز کتاب درسی نجوم و یا اختصاص قسمتی از کتاب علوم دانش آموزان به موضوع نجوم مدارس نداریم و یا بسیار محدود به آن پرداخته شده است و برای ترویج این علم که قدمت زیادی در ایران دارد، کافی نیست.
مسؤول سابق طرح ملی رصدخانه ملی، افزود: از طرف دیگر ما شاهد فعالیت گروههای آماتوری نجوم در کشور هستیم. ایران قطب کارهای نجوم آماتوری از گذشته بوده است، ولی فعالیت این گروه ها نیز عمدتاً به سبب مسایل اقتصادی رو به افول است؛ چونکه بخش زیادی از فعالیت گروههای آماتوری کم شده است.
اربابی اشاره کرد: بصورت انفرادی محققانی در این عرصه هستند که برای به اهتزاز درآوردن پرچم ایران در علم نجوم، کوشش های زیادی انجام می دهند، ولی اگر بخواهیم بصورت فعالیت در خور جامعه علمی و یک طرح سازمان یافته توسعه علمی نگاه نماییم، کوشش های فقط انفرادی به نتیجه ای نمی رسد و وضعیت مساعدی مشاهده نمی گردد.
وی با تأکید بر این که برای توسعه علم نجوم در کشور باید زیر ساخت های این علم مهیا شود، اضافه کرد: با اهمیت ترین ابزاری که برای توسعه علم نجوم در کشور نیاز است، تلسکوپ رصدخانه ملی است که یک تلسکوپ اپتیکی ۳.۴ متری است و در کنار آن باید برای توسعه قدمهای بعدی این علم، در حوزه تامین تلسکوپ رادیویی حرفه ای و تلسکوپ خورشیدی اقدام گردد.
اربابی، مشارکت ایران در پروژه های بین المللی را از دیگر اقدامات لازم برای توسعه علم نجوم در کشور ذکر کرد و تصریح کرد: کافی نیست که ایران تنها بصورت ملی طرح هایی را در زمینه نجوم اجرائی کند، بلکه اگر از انزوا خارج شویم و با جامعه بین المللی همکاری داشته باشیم، می توانیم در طرح های بین المللی مشارکت داشته و در قسمتی از توسعه و بهره برداری از فناوری این پروژه های بین المللی سهیم باشیم.
وی، دسترسی به منابع علمی را یکی از چالش های اساسی پژوهشگران کشور نام برد و اظهار داشت: محققان ایرانی بیش از سایت های غیر رسمی به مقالات و کتاب های معتبر علمی دسترسی دارند.

منبع: